زندگينامه استاد شهيد مطهري

‫در دوره اقامت پانزده ساله خود در قم از محضر مرحوم آيت االله العظمي بروجردي )در فقـه و اصـول( و حضـرت‬
‫امام خميني ) به مدت ‪ 12‬سال در فلسفه ملاصدرا و عرفان و اخلاق و اصول( و مرحوم علامه سيد محمد حسين‬
‫طباطبائي )در فلسفه ‪ :‬الهيات شفاي بوعلي و دروس ديگر( بهره مـي گيـرد‪ .‬قبـل از هجـرت آيـت االله العظمـي‬
‫بروجردي به قم نيز استاد شهيد گاهي به بروجرد مي رفته و از محضر ايشان استفاده مي كرده است‪ .‬مولف شهيد‬
‫مدتي نيز از محضر مرحوم آيت االله حاج ميرزا علي آقا شيرازي در اخلاق و عرفان بهره هاي معنوي فراوان برده‬
‫است‪ .‬از اساتيد ديگر استاد مطهري مي توان از مرحوم آيت االله سيد محمد حجت ) در اصول( و مرحوم آيـت االله‬
‫سيد محمد محقق داماد )در فقه( نام برد‪ .‬وي در مدت اقامت خود در قم علاوه بر تحصيل علم‪ ،‬در امور اجتماعي‬
‫و سياسي نيز مشاركت داشته و از جمله با فدائيان اسلام در ارتباط بـوده اسـت‪ .‬در سـال ‪ 1331‬در حـالي كـه از‬
‫مدرسين معروف و از اميدهاي آينده حوزه به شمار مي رود به تهران مهاجرت مي كند‪ .‬در تهران بـه تـدريس در‬
‫مدرسه مروي و تأليف و سخنرانيهاي تحقيقي مي پردازد‪ .‬در سال ‪ 1334‬اولـين جلسـه تفسـير انجمـن اسـلامي‬
‫دانشجويان توسط استاد مطهري تشكيل مي گردد‪ .‬در همان سال تـدريس خـود در دانشـكده الهيـات و معـارف‬
‫اسلامي دانشگاه تهران را آغاز مي كند‪ .‬در سالهاي ‪ 1337‬و ‪ 1338‬كه انجمن اسلامي پزشكان تشكيل مي شود‬
‫‪.‬استاد مطهري از سخنرانان اصلي اين انجمن است و در طول سالهاي ‪ 1340‬تا ‪ 1350‬سخنران منحصر بـه فـرد‬
‫اين انجمن مي باشد كه بحثهاي مهمي از ايشان به يادگار مانده است‪.‬‬‫را مرهون تلاشهاي او و يارانش دانست‪ .‬در ساعت ‪ 1‬بعد از نيمه شب روز چهارشنبه پانزده خرداد ‪ 1342‬به دنبال‬
‫يك سخنراني مهيج عليه شخص شاه به وسيله پليس دستگير شده و به زندان موقت شهرباني منتقل مي شود و‬
‫به همراه تعدادي از روحانيون تهران زنداني مي گردد‪ .‬پس از ‪ 43‬روز به دنبال مهاجرت علمـاي شهرسـتانها بـه‬
‫تهران و فشار مردم‪ ،‬به همراه ساير روحانيون از زندان آزاد مي شود‪.‬‬
‫پس از تشكيل هيئتهاي موتلفه اسلامي‪ ،‬استاد مطهري از سوي امام خميني همراه چند تن ديگر از شخصيتهاي‬
‫روحاني عهده دار رهبري اين هيئتها مي گردد‪ .‬پس از ترور حسنعلي منصور نخسـت وزيـر وقـت توسـط شـهيد‬
‫محمد بخارايي كادر رهبري هيئتهاي موتلفه شناسايي و دستگير مي شود ولي از آنجا كه قاضي يي كـه پرونـده‬
‫اين گروه تحت نظر او بود مدتي در قم نزد استاد تحصيل كرده بود به ايشان پيغام مي فرستد كه حق استادي را‬
‫به جا آوردم و بدين ترتيب استاد شهيد از مهلكه جان سالم بدر مي برد‪ .‬سنگينتر مي شود‪ .‬در اين زمـان وي بـه‬
‫تأليف كتاب در موضوعات مورد نياز جامعه و ايراد سخنراني در دانشگاهها‪ ،‬انجمن اسلامي كردن محتواي نهضت‬
‫اسلامي پزشكان‪ ،‬مسجد هدايت‪ ،‬مسجد جامع نارمك و غيره ادامه مي دهد‪ .‬به طور كلي استاد شهيد كه به يك‬
‫نهضت اسلامي معتقد بود نه به هر نهضتي‪ ،‬براي اسلامي كردن محتواي نهضت تلاشهاي ايدئولوژيك بسـياري‬
‫نمود و با اقدام به تأسيس حسينيه ارشاد نمود و با كجرويها و انحرافات مبارزه سرسختانه كرد‪ .‬در سال ‪ 1346‬بـه‬
‫كمك چند تن از دوستان اقدام به تأسيس حسينيه ارشاد نمود به طوري كه مي توان او را بنيانگـذار آن موسسـه‬
‫دانست‪ .‬ولي پس از مدتي به علت تكروي و كارهاي خودسرانه و بدون مشورت يكي از اعضاي هيئـت مـديره و‬
‫ممانعت او از اجراي طرحهاي استاد و از جمله ايجاد يك شوراي روحاني كه كارهاي علمي و تبليغي حسينيه زير‬
‫نظر آن شورا باشد سرانجام در سال ‪ 1349‬عليرغم زحمات زيادي كه براي آن موسسه كشيده بود و عليرغم اميد‬
‫زيادي كه به آينده آن بسته بود در حالي كه در آن چند سال خون دل زيادي خورده بود از عضويت هيئت مديره‬
‫آن موسسه استعفا داد و آن را ترك گفت‪.‬‬‫ابوالفضل مجتهد زنجاني مبني بر جمع اعانه براي كمك به آوارگان فلسطيني و اعلام آن طي يك سـخنراني در‬
‫حسينيه ارشاد دستگير شد و مدت كوتاهي در زندان تك سلولي به سربرد‪ .‬از سال ‪ 1349‬تـا ‪ 1351‬برنامـه هـاي‬
‫تبليغي مسجدالجواد را زير نظر داشت و غالباً خود سخنران اصلي بود تا اينكه آن مسجد و به دنبـال آن حسـينيه‬
‫ارشاد تعطيل گرديد و بار ديگر استاد مطهري دستگير و مدتي در بازداشت قرار گرفت‪ .‬پـس از آن اسـتاد شـهيد‬
‫سخنرانيهاي خود را در مسجد جاويد و مسجد ارك و غيره ايراد مي كرد‪ .‬بعد از مدتي مسجد جاويد نيـز تعطيـل‬
‫گرديد‪ .‬در حدود سال ‪ 1353‬ممنوع المنبر گرديد و اين ممنوعيت تا پيروزي انقلاب اسلامي ادامه داشت‪.‬‬
‫اما مهمترين خدمات استاد مطهري در طول حيات پر بركتش ارائه ايدئولوژي اصـيل اسـلامي از طريـق درس و‬
‫سخنراني و تأليف كتاب است‪ .‬اين امر خصوصاً در سالهاي ‪ 1351‬تا ‪ 1357‬به خاطر افزايش تبليغـات گروههـاي‬
‫چپ و پديد آمدن گروههاي مسلمان چپ زده و ظهور پديده التقاط به اوج خود مي رسد‪ .‬گذشته از حضرت امام‪،‬‬
‫استاد مطهري اولين شخصيتي است كه به خطر سران سازمان موسوم به » مجاهدين خلق ايران « پي مي برد و‬
‫ديگران را از همكاري با اين سازمان باز مي دارد و حتي تغيير ايدئولوژي آنها را پيش بينـي مـي نمايـد‪ .‬در ايـن‬
‫سالها استاد شهيد به توصيه حضرت امام مبني بر تدريس در حوزه علمي قـم هفتـه اي دو روز بـه قـم عزيمـت‬
‫نموده و درسهاي مهمي در آن حوزه القا مي نمايد و همزمان در تهران نيز درسهايي در منزل و غيره تدريس مي‬
‫كند‪ .‬در سال ‪ 1355‬به دنبال يك درگيري با يك استاد كمونيست دانشكده الهيات! زودتر از موعد مقرر بازنشسته‬
‫مي شود‪ .‬همچنين در اين سالها استاد شهيد با همكاري تني چند از شخصيتهاي روحاني‪» ،‬جامعه روحانيت مبارز‬
‫تهران « را بنيان مي گذارد بدان اميد كه روحانيت شهرستانها نيز به تدريج چنين سازماني پيدا كند‪.‬‬
‫گرچه ارتباط استاد مطهري با امام خميني پس از تبعيد ايشان از ايران به وسيله نامه و غيره استمرار داشته اسـت‬
‫ولي در سال ‪ 1355‬موفق گرديد مسافرتي به نجف اشرف نموده و ضمن ديدار با امام خميني درباره مسائل مهـم‬
‫نهضت و حوزه هاي علميه با ايشان مشورت نمايد‪ .‬پس از شهادت آيت االله سيد مصـطفي خمينـي و آغـاز دوره‬
‫جديد نهضت اسلامي‪ ،‬استاد مطهري به طور تمام وقت درخدمت نهضت قرار مـي گيـرد و در تمـام مراحـل آن‬‫مهم انقلاب با ايشان گفتگو مي كند و در همين سفر امام خمينـي ايشـان را مسـؤول تشـكيل شـوراي انقـلاب‬
‫اسلامي مي نمايد‪ .‬هنگام بازگشت امام خميني به ايران مسؤوليت كميته استقبال از امام را شخصاً به عهـده مـي‬
‫گيرد و تا پيروزي انقلاب اسلامي و پس از آن همواره در كنار رهبر عظيم الشـأن انقـلاب اسـلامي و مشـاوري‬
‫دلسوز و مورد اعتماد براي ايشان بود تا اينكه در ساعت بيست و دو و بيست دقيقه سه شنبه يـازدهم ارديبهشـت‬
‫ماه سال ‪ 1358‬در تاريكي شب در حالي كه از يكي از جلسات فكري سياسي بيرون آمده بود يا گلوله گروه نادان‬
‫و جنايتكار فرقان كه به مغزش اصابت نمود به شهادت مي رسد و امام و امت اسلام در حالي كه اميـدها بـه آن‬
‫بزرگمرد بسته بودند در ماتمي عظيم فرو مي روند‪.‬‬
‫سلام و درود خدا بر روح پاك و مطهرش‬
‫شهادت‬
‫بسم االله الرحمن الرحيم‬
‫نوشتاري كه در پيش روي داريد معرفي بسيار كوتاه و اجمالي از گروهي است كه به شهادت رساندن فرزنداني از‬
‫اسلام ‪ ،‬همچون شهيد بزرگوار مطهري را انجام داده است‪.‬‬
‫البته مقصود نگارنده نقد فكري و علل انحرافات و ‪ ...‬اين گروه نبوده و حتي در بسياري از موارد از ذكر جوابهايي‬
‫كه به ذهن نويسنده رسيده خودداري شده و به ذكر نقل قول از خود گروه اكتفا شده است‪ .‬بلكه غرض آن بـوده‬
‫تا شروعي باشد كه صاحبنظران در اين امر به نقد اين گروهك و بلكه تمامي گروههايي كه چه از ناحيه شرق يا‬
‫غرب تغذيه شده و مي شوند بپردازند‪.‬‬
‫گروههايي كه عليه نظام جمهوري اسلامي دست به مخالفت زده و احيانا در مقابل آن ايستادند‪ .‬نظامي كه رهرو‬
‫شخصيتي است كه درطول خلافتش در راه پياده كردن عدالت با انواع دسيسه ها و توطئه ها و ‪ ...‬روبرو بود و در‬
‫نهايت توسط همين قشر ترور شد و به شهادت رسيد‪.‬‬
‫همچنانكه با شهادت حضرت علي )ع( نتوانستند راه آنحضرت را سد نمايند‪ ،‬اينان نيـز نخواهـد توانسـت بـا ايـن‬
‫توطئه ها مانع رشد و تكامل اين انقلاب شوند‪ ،‬بلكه اين شهادت هاست كه نهال انقلاب را بارورتر نموده و باعث‬
‫شكوفايي هر چه بيشتر آن مي گردد‪.‬‬‫دست صاحب اصلي آن برسد ان شاء االله‪.‬‬
‫از جنايات اين گروه از جمله به شهادت رساندن استاد مطهـري بـوده اسـت شـهيدي كـه امـام خمينـي )ره( در‬
‫شهادتش به سوگ نشست و او را حاصل عمر خويش خواند اگر ضابطه عظمت و اهميت يك گروه و سازمان بـه‬
‫تشكيلات و سازماندهي آن تعداد اعضا و هواداران و شخصيتهاي اصلي‪Ĥ‬ن گروه باشد پرداختن به گـروه فرقـان و‬
‫صرف وقت براي نوشتن يا مطالعه كردن پيرامون آن امري بيهوده است‪.‬‬
‫فرقان با چنين ضوابطي به راستي گروهك است و اگر عمق فجايع و جناياتي كه آفريده است زياد نبود بهتـر آن‬
‫بود كه به مصداق آيه كريمه قرآن مي فرمايد و اذا مروا باللغو مرول و كراما‪ ،‬در كمال كرامـت نفسـاني رهـايش‬
‫كنيم و بگذاريم كه اين باطل نيز با فراموش شدنش بميرد‪.‬‬
‫تاريخچه‬
‫فرقان گروهي بودند كه حداكثر اعضا و افـرادش عـددي بـين ‪ 50‬الـي ‪ 60‬نفـر بودنـد رهبـر گـروه )كـه در اوج‬
‫فعاليتهايش ‪ 20‬ساله بود( اعضاء گروه خود را در طول سه چهارسال از ميان دوسه دروه جلسه قرائت و باصطلاح‬
‫تفسير قرآن ‪ ،‬در تهران انتخاب نمود‪ .‬اومطالبي را كه در اين جلسات تدريس مي كرد جمع آوري ‪ ،‬تدوين و تكثير‬
‫كرد‪ ،‬و اين سالها را سالهاي تدوين ايدئولوژي ناميد‪.‬‬
‫رهبر گروه بود به نام اكبر گودرزي كه قريب سه الي چهارسال ‪ ،‬دروس مقدمات و قسمتي از سـطح را در حـوزه‬
‫هاي علميه خوانسار‪ ،‬قم و تهران فراگرفته بود وي قبل از تحصيل در حوزه مدتي در مزرعـه پـدرش كشـاورزي‬
‫كرده بود و در مدارس فرهنگي نيز تا كلاس سوم متوسطه و تا اوائل رسائل‪ ،‬خوانده بود و آنچنانكه خودش اظهار‬
‫مي داشت منطق مظفر را نيز درس گرفته بود ‪ ،‬ليكن فلسفه و علومي ديگر نظير معاني بيان را نخوانده بود‪.‬‬
‫دوره تدوين ايدئولوژي گروه فرقان كلا در زمان طاغوت بوده است و پس از پيروزي انقلاب دست به تررو زدند و‬
‫باصطلاح خودشان دست به عمل از اين نظر كه زمان تكوين گروه در زمان طاغوت بود به عنوان يك گروه ضد‬
‫رژيم شاه جلوه كرده بود و در آن زمان قسمتي از اطلاعيه ها و كتب تفسير خود را منتشـر سـاخت‪ .‬رهبـر گـروه‬
‫فرقان اين نشريات را ايدئولوژي مدون معرفي كرد‪.‬گروه فرقان اعلام مي دارد و اظهار مي كند كه محتواي آنهـا‬
‫را از دروسي كه در حوزه علميه خوانده اخذ و اقتباس ننموده است ‪ ،‬بلكه جلساتي را كه از سن اين گروه را نتيجه‬
‫داد و آن را تا مرحله ثمر دهي و اقدام به قيام مسلحانه سوق داد‪.‬و معتقد است كليه عملكردها و عقايـد مـدون و‬
‫باصطلاح منسجم سازمان نيز نتيجه مستقيم تدوين ايدئولوژي همان است كه در جلسات مذكور تحقق يافته بود‪.‬‬‫نفري بودند(‬
‫از آنجايي كه سازمان به آنصورت داراي تشكيلات نبود و اعضاي آن نيز وظايف كاملا مشخص را نداشتند لذا در‬
‫پنجمين جلسات چهار ‪ ،‬پنچنفره مسائل روز را تحليل مي كردند و افرادي را كه بايد بعنوان اشخاص و افراد ضـد‬
‫خلق و به اتهام همكاري با جمهوري اسلامي كه معتقد بودند صد توحيدي است ترور شوند مشخص مي كردنـد‪.‬‬
‫اگرچه حقارت و پستي كه اين گروه دارد ارزشي ندارد كه انسان به تحقيق و بررسي پيرامـون آن پـردازد امـا در‬
‫برابر اين حقارت ها ‪ ،‬در بدو نظر انسان را به گذشتن از آن فرا مي خواند امام عمق جنايات ايـن گـروه و شـدت‬
‫ضربات هولناكي كه به اسلام زدند همچون ترور شهيد مطهـري‪ ،‬مفـتح و ‪ ...‬و مهمتـر از آن تاويـل و توجيـه و‬
‫تفسير به راي آيات قران كريم و روايات و نهج البلاغه ما را به مطالعه و تحقيق )هر چند گذرا( وادار مي سازد‪.‬‬
‫سازماني كه هر چند زمان تكوينش در رژيم طاغوت بود و به عنوان يك گروه ضد رژيـم معرفـي شـده بـود‪ .‬در‬
‫همان سال ‪ 57‬سه عنصر اصلي حاكم بر سرنوشت ملت ايران را رژيم پهلوي روحانيت و كمونست ها ميدانست و‬
‫از روحانيت به عنوان روحانيت حاكم و رهبران توده ناآگاه و مـردم عقـب مانـده نـام مـي بـرد و رهبـري اقشـار‬
‫تحصيلكرده را با چپي ها مي دانست و معتقد بود اگر رژيم طاغوت سرنگون شود قشر تحصيلكرده و رهبران آنها‬
‫)يعني كمونيستها( قدرت را به دست خواهند گرفت‪.‬‬
‫تحليل فرقان از تاسيس جمهوري اسلامي‬
‫فرقان معتقد بود كه انقلاب اسلامي مشابه نهضت تنباكو‪ ،‬مشروطيت و ملي شدن نفت است و مي گويد پـس از‬
‫پيروزي انقلاب )انقلابي كه به اصالت آن حركت واقعي مردم شكي ندارد‪ (.‬روحانيت كـه بـدون قصـد مـردم بـه‬
‫شكل كودتا به قدرت رسده اند به علت نداشتن تجربه كافي در امور اجرايي و نداشتن تخصص هاي لازم در امور‬
‫فني و مديريت‪ ،‬و ارگانهاي كشوري از دخالت در اينگونه امور خودداري خواهد كرد و قهرا قشري كه بر سر كـار‬
‫خواهد آمد سازمانهاي سياسي ماركسيستي و احتمالا ناسيوناليست خواهد بود‪.‬‬
‫فرقان كناره گيري روحانيت از مسووليت ها را ضروري مي دانست اما در مورد جانشيني آن نظر خاصي ارائه نمي‬
‫دهد‪ .‬زيرا اين گروه خواستار سقوط رژيم شاه است و ضد توحيدي ترين عناصر بدهكار روحانيـت مـي دانسـت و‬
‫معتقد بود كه بايد در حداقل فرصت با توسل به قهر و آتش و سلاح آنان را از ميان برداشت تا هم قربه الـي االله‬
‫به دستورات و احكام خدا عمل كرده باشد و هم خلق تحت ستم را از استعمال حاكم نجات بخشد‪.‬‬‫كه در فردوين ‪ 58‬تحت عنوان رفراندوم توطئه استحمار و استعمار منتشر مي كنند و مردم را از افتادن بدام ايـن‬
‫خدعه باز ميدارد و مي گويد‪.‬‬
‫اصولا رفراندوم حتي در همان شكل آزادانه اش در كشورهاي باصطلاح دمكراتيك هم پايها ي در اسلام محمـد‬
‫تشيع علي ندارد ‪ ...‬استعمار جهاني بكمك عامل اجراي سياستهاي خود در ايـران بـازي راي گيـري بـه راه مـي‬
‫اندازد تا هماهنگونه كه در هفتاد و چند سال قبل با تحكيم پايه هاي مشروطه اسـلامي بـه قسـمت سـركوبي و‬
‫قرباني شدن روشنفكران توده هاي نا آگاه به سارت چندين ساله رفتند و منافع خارجي تامين گشت اين بار هم با‬
‫بناي جمهوري اسلامي ديگر بار شاهد احياي همه نمودهاي پليدي و زتشي و از همه مهمتر تحمكيم پايه هـاي‬
‫ديكتاتوري و استبداد قرون و سطائي در جامعه باشيم‬
‫انحراف فرقان از تشيع‬
‫گرچه در نگاه ابتدايي ممكن است چنين بنظر برسد كه اين گروه متعهد به اسلام و دستورات آن اسـت ولـي بـا‬
‫بررسي دقيقتر در اين موضوع واقعيت ديگري براي انسان آشكار مي گردد‪.‬‬
‫قرآن مي فرمايد ان الانسان علي نفسه بصيره ولو القي معاذيره گويا بر خود گروه امر مشتبه شده و خود را داراي‬
‫اسلام اصيل و راستين ميداند و در توجيه به شهادت رساندن استاد مطهري و انتقادهايي كه آن شهيد در مقدمـه‬
‫كتاب علل گرايش به ماديگري به طرز تفكر فرقان داشتند مي گويد ‪) ،‬استاد شـهيد مطهـري( چمـاق تكفيـري‬
‫ساخت تا بهترين فرزندان اسلام و قرآن را در انزوا قرار داده و نامسلمان معرفي كند افراد مـورد نظـر او )فرقـان(‬
‫همه ارزشهاي اجتماعي خود را در گروه تحقق انديشه هاي خداوند و ايدئولوژي توحيدي قـرارداده و فقـط دههـا‬
‫جلد تفسير قرآن ايدئولوژيك آن و مسوول گروه كه مدتي در حوزه علميه درس طلبگي خوانـده ‪ ،‬تفسـير قـرآن‪،‬‬
‫منحرف از اسلام و تشيع باشد براي پاسخ به موارد زير توجه مي كنيم‪ ،‬گودرزي درپاسخ سوالي كه از او مي شود‬
‫كه براي تشخيص وظايف عبادي از چه منبعي استفاده مي كند مي گويد يك سري از اعمـال عباديـب بصـورت‬
‫سنتي انجام مي شود و يكسري هم با استفاده از قرآن و متون اسلامي ديگر انجام مي داديم‪.‬‬
‫و در مورد چگونگي استنباط از احكام و اجتهاد و تقليد مي گويد‪ ،‬اجتهاد را به مفهوم تلاش براي شناخت مفاهيم‬
‫قرآني و انديشه توحيدي قبول دارم ولي تقليد را آنهم بدان شكل كه در جامعه مطرح است نـه و بـا مراجعـه بـه‬
‫قرآن و سنت مي توان احكام او را استنباط كرد‪.‬‬‫توحيدي بايد مطرح شود و در صورت تحقق اين امر احكام هم شناخته مي گردد‪ .‬در مورد سير مطالعاتي گـروه از‬
‫وي سوال مي شود و در جوان چنين مي گيود مطالعات مـن بيشـتر روي تفاسـير بـوده اسـت و در زمينـه هـاي‬
‫اجتماعي و هم كتابهاي زيادي مطالعه كرده ام كه از آن جمله مي توان كتابهاي دكتر شريعتي )آيه االله( طالقاني‪،‬‬
‫و قسمتي از نوشته ها و انتشارات و دفاعيات مجاهدين همچون سعيد محسن‪ ،‬حنيف نژاد ‪ ،‬رضايي ها و ‪ ...‬را نام‬
‫برد‪.‬‬
‫قضاوت با خواننده است كه آيا با سير مطالعاتي بالا مي توان به درجه استنباط احكام و صدور فتواي نائل شد‪.‬‬
‫تصميمات و فتاوي صادره‬
‫گروه فرقان با داشتن مطالعاتي كه ذكر شد )كه البته تنها مسوول گروه است كه در اين حد نيز مطالعه داشته والا‬
‫ساير اعضاء مجريان و مقلدان مسوول گروه بيشتر نمي باشند(‪.‬‬
‫آري با چنين مطالعاتي ‪ ،‬اقدام به تصميم و صدور فتواي شرعي مي كـرد‪ .‬يكـي از بزرگتـرين جنايـات گـروه بـه‬
‫شهادت رساندن آيت االله شهيد مرتضي مطهري است و دلايلي كه در اين مورد ذكر كرده اند به اين شرح اسـت‬
‫وي اصطلاح ماترياليسم منافق را جعل كرده و در دين اسلام بدعت گذاشته است و از آن چماق تكفيـزي عليـه‬
‫بهترين فرزندان اسلام و قرآن ساخته است‪ .‬ديگر اينكه نامبرده عضو شـوراي انقـلاب بـوده و همچنـين بـدليل‬
‫نوشتن كتاب خدمات متقابل اسلام و ايران كه بمنزله همكاري با رژيم طاغوت بوده و مجازات تمام موارد اعـدام‬
‫است‪.‬‬
‫همچنان كه قبلا نيز يادآور شديم فرقان رفراندوم و مراجعه به آراء عمومي جهت تثبيت نظام جمهوري اسـلامي‬
‫را نيز مخالف اسلام اعلام مي كند و كساني كه در اقدام به چنين كاري نقش دارند مهدورالدم اعلام نموده بود و‬
‫حكم اعدام را براي آنان صادر كرده بود‪.‬‬
‫در جاي ديگر عنوان مي كند كه ما در برداشت هاي فكري و ايدئولوژي خود از اسلام هيچ انضـمام و انسـجامي‬
‫بين اسلام و روحانيت نديديم يا اينكه وجود آخونديسم مغاير با همه موازين توحيدي و مفاهيم قرآني است‪.‬‬
‫قابل ذكر است كه فرقان براي صدور حكم اعدام براي هر كس كه صلاح مي دانسته مشكل چنداني نداشته و با‬
‫تشكيل جلسات مختصري اقدام مي نموده‪ .‬گودرزي در جواب عمليات نظامي محمد متحدي بود‪ ،‬ايشان بـا مـن‬
‫درباره افرادي كه تصميم مي گرفتيم ترور شوند صحبت مي كرد‪ ،‬و بعد با افـرادي كـه خـودش بـا آنهـا تمـاس‬‫انتشارات مي دادم‪.‬‬
‫از گودرزي سوال مي شود گروه از چه زماني تصميم به مبارزه مسلحانه گرفت پاسخ مي دهد‪ ،‬خـط مشـي كلـي‬
‫همان مخالفت با نظامات ضد توحيدي و مبتني بر سلطه استبداد و ظلم مـي باشـد كـه نهايتـا بگونـه مسـلحانه‬
‫خودنمايي مي كند كه اين مسئله در رابطه با رژيم قبل مطرح بود)هر چند هيچ اقـدام مسـلحانه اي عليـه رژيـم‬
‫طاغوت انجام نشد( و در رابطه با جمهوري اسلامي موضعگيري و مخالفـت از وقتـي مطـرح شـد كـه روحانيـت‬
‫مدعي رهبري حركت مردم شد كه اين امر با پينشهاد حميد نيكنام و رضا يوسفي )از اعضـاء گـروه( شـروع و بـا‬
‫موافقت من ادامه پيدا كرد‪.‬‬
‫ضمنا گروه براي رفع نيازهاي اقتصادي و ارتكاب جناياتش اقدم به سرقت چندين بانك نموده كه پول حاصـل از‬
‫آن را صرف تهيه خانه هاي تيمي و خريد اسلحه كرد‪.‬‬
‫گروه فرقان از جمله برتريهاي خود را بر سايرين ‪ ،‬گذراندن دروه تدوين ايدئولوژي ميداند و همواره بـه شـناختي‬
‫كه همراه عمل باشد تكيه مي كند )در ضمن از عملي هم كه از شناخت ناشي نشده باشد احتراز مي جويـد( نيـز‬
‫مي دانيم كه لبه تيز حمله فرقان در كليه آثار و نيز موضعگيريها و حملات نظاميشان ‪ ،‬مستقيما متوجه روحانيـت‬
‫مي باشد كه بطوريكه حتي در نشرياتي كه چند ماه قبـل از پيـروزي انقـلاب و زمـان شـاه منتشـر مـي كنـد از‬
‫روحانيت حاكم و ارتجاع نام مي برد‪.‬‬
‫در اطلاعيه اي كه در مهر ماه ‪1357‬منتشر ميكند‪ ،‬چنين ادعا مي كند كه فاجعه سينما ركس آبادان با همكـاري‬
‫سه محور‪ ،‬رژيم پهلوي ‪ ،‬جمله روحانيت حاكم و چپي ها انجام شده است‪.‬‬
‫شهيد مطهري از نگاه ديگران‬
‫ايدئولوژي اسلامي بدون هيچ گرايش انحرافي )مصاحبه با حضرت آيت االله خامنه اي(‬
‫مرحوم استاد شهيد مطهري با صراحت ايدئولوژي اسلامي متكي به متون اسلامي و بدون هيچ گرايش به چپ و‬
‫راست مطرح مي نمود‪.‬‬‫برخوردهاي سطحي داشتند او با كمال سختگيري روي جا به جاي اين تفكر مي ايستاد و آن را مردود مي شمرد‬
‫كه در اين زمينه نمونه هاي بي شماري از ايشان به ياد دارم‪ .‬در همان جلسه اي كه گفـتم قـرار شـده بـود كـه‬
‫شركت كنندگان هر كدام كه آمادگي دارند متني را به عنوان زمينه جهان بيني اسلام تهيه كنند‪ .‬چند نفـر متنـي‬
‫تهيه كردند از جمله آن چند نفر يكي من بودم‪ .‬در اين متن ويژگيهاي انديشه اسلامي را ذكر كرده بودم ‪ :‬انديشه‬
‫اسلامي ‪ ،‬ضد استعماري‪ ،‬ضد استبدادي و در آخر اضافه كرده بودم انديشه اسلامي ضدالحادي است‪ .‬يـادم نمـي‬
‫رود كه ايشان از اين قسمت خيلي خوششان آمده بود و بارها به خود من گفتند كه اين نكتـه ضـدالحادي نكتـه‬
‫دقيق و بسيار ظريفي بود كه شما مطرح كرديد زيرا هر انديشه اي هر فصلي از فصول جهـان بينـي كـه انـدك‬
‫گرايش به زمينه هاي تفكر الحادي داشته باشد جزء جهان بيني اسلامي نيست‪.‬‬
‫نمازشب )مصاحبه با حضرت آيت االله خامنه اي(‬
‫ايشان هنگامي كه به مشهد آمدند گاهي اوقات به منزل ما وارد مي شدند البته ايشان در مشهد آشنا داشتند و جا‬
‫و مكان هم داشتند منتهي به خاطر علاقه اي كه من به ايشان داشتم و خودشان هم اين علاقه را مـي دانسـتند‬
‫مستقيما به منزل ما مي آمدند‪.‬اطاقي كه ايشان شبها مي خوابيدند با يك در فاصله داشت با اطاقي كه من شـب‬
‫مي خوابيدم ايشان هميشه وقت خواب مقيد بود به خواندن قرآن نيمه شب‪ ،‬صداي ايشان را شنيدم كه در هنگام‬
‫تهجد و نماز شب خواندن گريه مي كردند‪ .‬البته نماز شب خوان زياد داريم‪ .‬اما نماز شب خواني كـه در آن نيمـه‬
‫شب با آن حال اشك بريزد و گريه كند كم داريم‪ .‬بعدها از دوستان قديمي ايشان مثل آقاي منتظري و ديگـران‬
‫شنيديم كه ايشان از همان زمان طلبگي هم نماز شب مي خوانده و اهل تهجد بوده اند‪.‬‬
‫مبارزات سياسي )مصاحبه با حضرت آيت االله خامنه اي(‬
‫تا سال ‪ 49‬و ‪ 50‬خيلي مسائل انحرافي در محيط مبارزه به چشم نمي خورد‪ .‬وقتي كـه منـافقين دستشـان را رو‬
‫كردند و نوشته هاي ايدئولوژيك آنها كم كم پخش شد آقاي مطهري بيش از همه حساسيت نشان داد چون من‬
‫به ياد دارم كه در سال ‪ 51‬تلاش فراواني شد كه امام را وارد كنند كه اين حركت جوانها را تاييد كنند كه به نـام‬
‫» مجاهدين « و ‪ ...‬بودند اما امام سخت ابا كردند و يك بار كتابهاي مجاهدين را خوانده بودند و گفته بودند اينها‬
‫همان حرفهاي لنين و اراني است پس حرفهاي شما كدام است؟ مرحوم مطهري در معرفي اينها بـه امـام نقـش‬
‫داشتند و خودشان آنقدر حساسيت نشان دادند تا عملا كنار كشيدند و آنوقت مجاهدين ايشان را متهم كردند بـه‬
‫اينكه سازشكارند و اهل مبارزه نيستند و حال اينكه كنار كشيدن ايشان حساسيت ايشان را نشان مي داد و موثر و‬
‫مفيد هم واقع شد و ايشان در آن موقع كار ايدئولوژيكشان را زياد كردند‬‫سال ‪ 54‬رو به رشد رفت و كم كم خط امام تبلور يافت‪.‬‬
‫هوشياري استاد در برابر انحرافات )مصاحبه با شهيد حجت الاسلام باهنر(‬
‫بنابراين استاد بزرگوار عمدتا پاسدار اسلام بودو هوشيار در برابر اسلام‪ .‬يادم نمي رود يك كتابي را ايشان شـنيده‬
‫بوده كه اين كتاب منتشر شده )من اسم آن كتاب را نيم برم چون ترويج از يك كتاب باطل اسـت( ايشـان مـي‬
‫گفت كه اين كتاب را از هر جا كه هست براي من پيدا كنيد ما مامور شديم براي اينكه بگرديم و ايـن كتـاب را‬
‫پيدا كنيم‪ .‬گشتيم و بالاخره يك نسخه پيدا كرديم آن نسخه اي كه به دست ما رسيد منحصر به فرد بـود‪400 ،‬‬
‫صفحه بود‪ .‬من با زحمت زيادي دو نسخه فتوكپي از آن گرفتم و يك نسخه خدمت ايشان بـردم و يـك نسـخه‬
‫پيش خود من ماند‪ .‬شايد بيست روز بيشتر نگذشت‪ ،‬ايشان فرمودند با اين كتاب چه كـردي؟ گفـتم ‪ :‬مـن هنـوز‬
‫گذاشته ام ان شاء االله وقت كنم مطالعه كنم‪ .‬بعد ديدم ايشان تمام اين كتاب را خوانده فصل به فصلش را تحليل‬
‫كرده‪ ،‬نقطه هاي ضعفش را درآورده و در حدود سيصد و پنجاه مورد عليه اسلام به نام اسـلام نوشـته شـده بـود‬
‫يعني كتابي كه به عنوان يك بحث تاريخي درباره اسلام بود و دقيقا مي خواست بگويد اين كتاب كتاب اسلامي‬
‫است بيش از سيصد مورد ايشان در اين كتابي كه به نام اسلام نوشته شده بود بر عليه اسلام مطلب داشت‪ ،‬نقـد‬
‫كردند و اين هوشياري و اين حضور هميشه در صحنه علمي و دفاع فكري از اسلام‪ ،‬بسيار محترم است‪.‬‬
‫آرمانهاي شهيد مطهري درباره حوزه )مصاحبه با شهيد آيت االله بهشتي(‬
‫يادم است كه در سال ‪ 1326‬كه در قم با آقاي مطهري و آقاي منتظري و آقايان ديگر علاوه بر درس و بحـث و‬
‫كارهاي طلبگي مان هميشه به فكر سامان دادن به روحانيت و پربار كردن اين نهاد اسلامي اجتماعي بـوديم در‬
‫همان سال يك حركتي را در يك جمع حدود ‪ 18‬نفري انجام داديم كه زمينه بود براي همكاري بيشتر و پـردوام‬
‫تردر جلسه ها و بحثهاي مختلف‪ .‬همواره اين سخن مي رفت كه بايد بـراي عظمـت فكـري و معنـوي و تعـالي‬
‫اخلاقي و سامان يافتن هرچـه بيشـتر روحانيـت تـلاش كـرد‪ .‬در سـال ‪ 1340‬پـس از فـوت مرحـوم آيـت االله‬
‫بروجرديجمعي براي بحث و گفتگو پيرامونمرجعيت و روحانيت در تهران به وجود آمد مجموعه بحث ها در همين‬
‫كتاب بحثي درباره مرجعيت و روحانيت تنظيم و چاپ شد‪ .‬شوري بود در همه براي اينكه بايد براي رشد روحانيت‬
‫و سازماندهي آن تلاش كرد‪ .‬اين شور و علاقه در ايشان و در همه ما هميشه حضور و جود دارد و هميشه در اين‬
‫انديشه ايم كه چه خدمتي بايد در اين راه انجام دهيم‪ .‬مرحوم آقاي مطهري در آخرين سالهاي زندگيشان بـر آن‬
‫شدند كه سفرهايي مرتب به قم بروند و با شروع بحثهاي پرمحتوا براي طـلاب درس خوانـده تـر و فاضـل تـر‪،‬‬
‫حركتي را در راه غناي فكري حوزه دنبال كنند و توسعه بدهند‪ ،‬حركتي كه چه بسا مـي توانسـت بـه سـاماندهي‬
‫هاي ديگر بيانجامد‪ .‬دريغا كه اين حركت پر بركت ايشان با شهادتشان ناتمام ماند‪.‬‬‫خواهم هيچ مقامي نمي خواهم‪ ،‬براي من همين زندگي كه الان دارم‪ ،‬كتابخانه ام براي من بهترين لـذت اسـت‬
‫من همين را مي خواهم كه بنشينم و كتاب بنويسيم‪ ،‬بنشينم و تحقيق كنم‪ ،‬بنشيم از اسلام عزيز دفاع كنم‪ ،‬اين‬
‫هدفمن است بنابراين‪ ،‬اين كوشش و اين تلاش‪ ،‬ارزش شخصي براي من نيست و ديديم راست مي گفت و پس‬
‫از پيروزي با اينكه در سطح بسيار بالايي قرار داشت )ما اگر يك مطلبي را مي خواستيم خدمت امام بگوييم همه‬
‫دوستان ما فكر مي كردند تنها فردي كه امكان دارد با امام صريح صحبت كند و امام علاقه به او دارد و او را مي‬
‫پذيرد فورا مي گفتيم برويم خانه آقاي مطهري به آقاي مطهري بگوييم ايشان خدمت امام عرض كنند چون مي‬
‫دانستيم امام به ايشان علاقه دارد( مي گفت من كه مشغول تحقيق و تاليف براي من منصب و مقام مهم نيست‬
‫جز همين كه مشغول تحقيق و مشغول نوشتن كتاب و مقالات باشم‪.‬‬
‫نقش مطهري در تكوين انقلاب اسلامي )مصاحبه با حجت الاسلام هاشمي رفسنجاني(‬
‫بايد گفت داراي نقش اساسي بود‪ ،‬هم از نظر فكري – چه ايشان پلي شده بود بين دانشگاه‪ ،‬فيضيه‪ ،‬روحانيـت و‬
‫قشر دانشگاهي و حتي بازاري – و هم در مبارزات‪ .‬سال ‪ 41‬كه مبارزاتشان شروع شد نقش درجه بالايي داشـت‪.‬‬
‫چهار پنج نفر بودند كه سرپرستي گروه موتلفه را كه در شكل دادن به مبارزات اسلامي در سال ‪ 41‬و ‪ 15‬خـرداد‬
‫‪ 42‬بسيار موثر بودند به عهده داشتند‪ .‬آقاي مطهري جزو گروه پنج نفري بود كه مي گردادند و حتي واسطه بـود‬
‫بين امام واينها و روي هم رفته بايد سهم قابل توجهي براي ايشان در شكل گيري مبارزاتاسلامي كه منجـر بـه‬
‫پيروزي انقلاب اسلامي شد قائل باشيم‪ .‬سال آخر هم كه سال اوج اعتراضـات و مبـارزات ايـران بـود ايشـان در‬
‫كانون و كادر مركزي گرداننده اين جريانات سال آخر بود و وقتي هم مي رسيم بـه تشـكيل حكومـت اسـلامي‪،‬‬
‫ايشان از طرف امام مامور شده بودند امام چهار پنج تا اسم به ايشان داده بودن كه ايشـان آمدنـد هسـته اصـلي‬
‫شوراي انقلاب را تشكيل دادند و بعد همان بود كه كم كم توسعه پيدا كرد كه حكومت قانونگذاري و اجرايي بعد‬
‫از انقلاب را اجرا كردند و حتي وقتي امام از پاريس برگشتند و نقطه مهم آن روز منزل امام بود ايشـان بـا همـه‬
‫گرفتاريهايي كه داشتند )عضو شوراي انقلاب بودند‪ ،‬عضو گروه سرپرست اداره منزل امام هم بودند( چون آن روز‬
‫اداره منزل امام فوق العاده اهميت داشت به اين كار پرداختند و درماههاي اول تشكيل حكومت اسـلامي ايشـان‬
‫نقش بعد از امام را داشتند ايشان جزو آن چهار پنج نفر بودند‪.‬‬‫سال ‪ 50‬تا سال ‪ 57‬از لحاظ فكري سالهاي پر بحراني براي مردم و سالهاي نگران كننده اي بر اي افرادي مثل‬
‫ايشان بود‪ .‬مجاهدين خلق در صحنه بودند و افكار انحرافي داشتند‪ .‬معمولا در بعضي موارد آنها محور هم بودند و‬
‫اين باعث شده بود كه خيلي از جوانها حالت انحرافي پيدا كنند و ايشان خيلي نگران بودند از طرفي چون من هم‬
‫در ميدان بودم ايشان نگران بودند كه مبادا من هم طرز تفكر انحرافي پيدا كنم‪ .‬يك بار وقتي كه مـن از زنـدان‬
‫آزاد شدم ايشان جمله از من شنيده بود كه ومن در يك بحث كه با سران مجاهدين داشتيم موقعي كه آنها رسما‬
‫اعلام مواضع ماركسيستي كردند گفته بودم آنها مواقعي كه ديدند ما ديگر آنها را تاييد نمي كنيم پيش ما آمدند و‬
‫گفتند ‪ :‬مگر شما ضد شاه نيستيد؟ گفتيم ‪ :‬چرا‪ .‬گفتند مگر شما ضد استثمار نيتسيد؟ گفتيم چرا‪ .‬گفتند خـوب مـا‬
‫داريم عليه استثمار شاه مي جنگيم و شما هم بايد ما را تاييد كنيد‪ .‬من گفتم ما بـا آن ضـد اسـتثماري كـه خـدا‬
‫نداشته باشد موافق نيستيمو ارزشي براي آن قائل نيستيم مـا آن حركـت ضـد اسـتثماري و ضـد شـاهي را مـي‬
‫پسنديم كه در سايه تعليمات الهي و با قبول خدا باشد و باز تعبيري كه به آنها گفتم اين بود كـه ‪ :‬مـا هيچوقـت‬
‫مبارزه نمي كنيم كه شاه برود و جايش استالين بيايد‪ .‬با كسي هم كه مبارزه كند تا استالين را به جاي شاه بگذارد‬
‫مبارزه مي كنيم‪ .‬وقتي مرحوم مطهري اين جمله را شنيده بودند خيلي خوشحال شده بودند و وقتـي كـه مـن از‬
‫زندان آزاد شدم ايشان به من گفتند كه وقتي من شنيدم كه تو اين جمله را با صراحت گفتـه اي‪ ،‬ديگـر خـاطرم‬
‫جمع شد كه كساني هستند كه جلوي انحراف فكري را بگيرند‪.‬‬